Νεοελληνική γλώσσα Γ’ λυκείου

Επαναληπτικές ασκήσεις σε πέντε παραγράφους (01-05)

στο σύνολο της θεωρίας μαζί με τις απαντήσεις τους

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ – ΛΥΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 01-05

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 01 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

α. Δομικά μέρη:

Θ.Π: Η αξία … υποψηφίων.

Λ-ΣΧ: Τα πανεπιστήμια … (22.102 ευρώ)...

Κ.Π: Δεν υπάρχει

Τρόπος ανάπτυξης: Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Συγκεκριμένα υπάρχουν

(1) Αίτιο – Αποτέλεσμα (όπου αίτιο είναι «η δυσκολία εισόδου στα πανεπιστήμια» και αποτελέσματα «η αύξησης της δημοτικότητας», «η ανάπτυξη μιας βιομηχανίας προετοιμασίας» κ.λπ) και

(2) Παραδείγματα

β. Τρόπος πειθούς:

Επίκληση στη λογική με τεκμήρια και συγκεκριμένα

(1) παραδείγματα (Τα πανεπιστήμια Χάρβαρντ και Στάνφορντ…) και

(2) στατιστικά στοιχεία – αριθμητικά δεδομένα (Περίπου το 20% … τα 30.000 δολάρια (22.102 ευρώ)...

γ. Τρόποι επίτευξης συνοχής:

• 2^η – 1^η : επανάληψης λέξης «πανεπιστήμιο-α»
• 3^η – 2^η : «τέτοια ποσοστά»: αντωνυμία & αναφορά σε προηγούμενο νόημα
• 4^η – 3^η : «με αυτόν τον τρόπο»: διαρθρωτική έκφραση που δηλώνει αποτέλεσμα
• 5^η – 4^η : επανάληψης λέξης «φοίτηση – φοιτητών»

δ. Σκοπιμότητα χρήσης των εισαγωγικών

• «πανεπιστημίου»: ειρωνεία + αμφισβήτηση
• «δημοτικότητά»: μεταφορά + ειρωνεία + αμφισβήτηση
• «εκγυμναστή»: μεταφορά + ειρωνεία

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 02 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

α. Δομικά μέρη:

Θ.Π: Η αντίληψη …των ακαδημαϊκών μάνατζερ.

Λ-ΣΧ: Η κυκλοφορία … της κατάταξης.

Κ.Π: Έτσι, επιφέρουμε … κοινωνικά χάσματα.

Τρόπος ανάπτυξης: Η παράγραφος αναπτύσσεται με Αίτιο – Αποτέλεσμα (όπου αίτιο είναι «η αντίληψη της επιβίωσης των ισχυρότερων και η χρηματιστηριακή λογική» και αποτελέσματα η «υποχώρηση της δημοκρατίας» το πλήγμα «στην κυκλοφορία των ιδεών» κ.λπ.)

β. Ετυμολογία

• υποχώρηση < υπό + χώρος
• κυκλοφορία < κύκλος + φέρω
• επιστρατεύουν < επί + στρατεύω (στρατός)
• πανεπιστήμια < παν + επίσταμαι
• καθεστηκυία < κατά + ίσταμαι
• νομιμοποιώντας < νόμιμο (νόμος) + ποιώ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 03 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

α. Δομικά μέρη:

Θ.Π: Τα άτομα … στο Διαδίκτυο.

Λ-ΣΧ: Εκτός αυτού, … των μεγάλων Μ.Μ.Ε.

Κ.Π: Το Διαδίκτυο …των ραδιοφωνικών σταθμών.

Τρόπος ανάπτυξης: Η παράγραφος αναπτύσσεται με συνδυασμό μεθόδων. Συγκεκριμένα υπάρχουν

(1) Αίτιο – Αποτέλεσμα (όπου αίτια είναι «τα υψηλά εισοδήματα και το καλό μορφωτικό επίπεδο» και αποτελέσματα οι αυξημένες δυνατότητες πρόσβασης στο Διαδίκτυο») και

(2) Σύγκριση – Αντίθεση καθώς συγκρίνονται οι δυνατότητες πρόσβασης στο Διαδίκτυο «των πλούσιων και μορφωμένων με τους με τους λιγότερο μορφωμένους και χαμηλότερα αμειβόμενα άτομα».

β. Αντώνυμα

υψηλά ≠ χαμηλά

επιδέξια ≠ αδέξια

συγκέντρωση ≠ διάσπαση, κατακερματισμός, αποκέντρωση

περιορίζουν ≠ επεκτείνουν, διευρύνουν

πρόσφατες ≠ παλιές, παρωχημένες

γ. Διαρθρωτικές λέξεις

Εκτός αυτού: προσθήκη

Ακόμη και: έμφαση / προσθήκη

Αντίθετα: αντίθεση

επομένως: συμπέρασμα

δ. Ορισμοί

Διαδίκτυο: παγκόσμιο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών, οι οποίοι βρίσκονται σε ένα κοινό δίκτυο επικοινωνίας, ανταλλάσσουν μηνύματα (πακέτα) με τη χρήση διαφόρων πρωτοκόλλων (τυποποιημένοι κανόνες επικοινωνίας), τα οποία υλοποιούνται σε επίπεδο υλικού και λογισμικού. Με το διαδίκτυο οι χρήστες ανταλλάσσουν πληροφορίες, επικοινωνούν, ψυχαγωγούνται, διασκεδάζουν, αναπτύσσουν οικονομική δραστηριότητα και αποκτούν πρόσβαση στη γνώση.

Ψυχαγωγία: αγωγή, καλλιέργεια της ψυχής. Ενασχόληση του ανθρώπου με έργα της τέχνης, των γραμμάτων και του πολιτισμού, γεγονός που τον μορφώνει πνευματικά και αισθητικά και τον εξευγενίζει. Παράλληλα το άτομο αποκομίζει ικανοποίηση και απόλαυση από την ενασχόληση αυτή. Η ψυχαγωγία, παρόλο που επιτυγχάνεται με διαφορετικούς τρόπους σε κάθε πολιτισμό, σε όλους συνδέεται με την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία και, μυώντας τον άνθρωπο κατάλληλα, φέρνει την αρμονία σώματος και ψυχής.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 04 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

α. Δομικά μέρη:

Θ.Π: Εξαιτίας της έλλειψης …δεν είναι αξιόπιστη.

Λ-ΣΧ: Ο αριθμός ψευδών πληροφοριών … επιρροή των τελευταίων:

Κ.Π: «Η ροή των μη αξιόπιστων πληροφοριών … τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα»

Τρόπος ανάπτυξης:

Η παράγραφος αναπτύσσεται με Αίτιο – Αποτέλεσμα, όπου Αίτιο είναι «έλλειψης δημοσιογράφων επιφορτισμένων με την επιβεβαίωση των πληροφοριών» και Αποτελέσματα η αναξιοπιστία της διαδικτυακής πληροφόρησης, η ενίσχυση των μεγάλων μέσων ενημέρωσης κ.λπ.

β. Τρόποι και μέσα πειθούς:

(1) Επίκληση στη λογική με επιχειρήματα και

(2) Επίκληση στην αυθεντία με την παράθεση των λόγων του συγγραφέα Νταν Γκίλμορ

γ. Να βρεθούν τα επιχειρήματα και να ελεγχθεί η ορθότητά τους

(Σημείωση: Η απόδειξη της ορθότητας των επιχειρημάτων θα γίνει μέσα από την ανάδειξη των επιχειρημάτων)

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ 1

Π1: Η ύπαρξη δημοσιογράφων που ελέγχουν την εγκυρότητα της πληροφορίας καθιστά την πληροφόρηση αξιόπιστη

Π2: Στις ιστοσελίδες του διαδικτύου δεν υπάρχουν πάντα δημοσιογράφοι για τον έλεγχο εγκυρότητας των πληροφοριών

Σ: Η δικτυακή πληροφόρηση δεν είναι αξιόπιστη

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ 2

Π1: Οι άνθρωποι αναζητούν την αξιόπιστη πληροφόρηση

Π2: Αξιόπιστη πληροφόρηση παρέχεται εκεί όπου υπάρχουν δημοσιογράφοι επιφορτισμένοι με την επιβεβαίωση της πληροφορίας

Π3: Δημοσιογράφοι επιφορτισμένοι με την επιβεβαίωση της πληροφορίας υπάρχουν στις μεγάλες καταξιωμένες επιχειρήσεις τύπου

Π4: Στο διαδίκτυο δεν υπάρχει γενικά αξιοπιστία στην πληροφόρηση

Σ: Στο διαδίκτυο οι άνθρωποι καταφεύγουν στις ιστοσελίδες των μεγάλων καταξιωμένων επιχειρήσεων τύπου

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑ 3

Π1: Όπου υπάρχουν πολλοί αναγνώστες ενισχύονται τα αντίστοιχα μέσα ενημέρωσης

Π2: Αναζητώντας την αξιοπιστία στο διαδίκτυο οι άνθρωποι κατευθύνονται στα μεγάλα μέσα ενημέρωσης

Σ: Τα μεγάλα ΜΜΕ ενισχύονται στο διαδίκτυο

δ. Να αντικατασταθούν οι υπογραμμισμένες λέξεις με άλλες ισοδύναμες

επιμέλεια ≈ φροντίδα, έλεγχος

καχυποψία ≈ δυσπιστία, επιφυλακτικότητα

παραδέχεται ≈ ομολογεί, συμφωνεί

βραχυπρόθεσμα ≈ πρόσκαιρα, προσωρινά

παροτρύνει ≈ ενθαρρύνει, ενισχύει

ε. Να βρεθεί από ένα παράδειγμα αναφορικής και ποιητικής λειτουργίας της γλώσσας

Αναφορική (κυριολεκτική) λειτουργία: «Ο αριθμός ψευδών πληροφοριών που κυκλοφορεί στο ίντερνετ είναι τόσο μεγάλος ώστε οι αναγνώστες έχουν αρχίσει να τις αντιμετωπίζουν γενικά με καχυποψία»

Ποιητική λειτουργία: «Για τους επιτήδειους, τους απατεώνες και τους φαρσέρ κάθε βεληνεκούς, το Διαδίκτυο είναι μάννα εξ ουρανού»

στ. Να δικαιολογηθεί η χρήση των εισαγωγικών στην παράγραφο

• «We the Media»: Τίτλος βιβλίου - πνευματικού έργου
• «δημοσιογραφίας των πολιτών»: ειδικό λεξιλόγιο, ορολογία, αδόκιμος – νεότευκτος όρος
• «Για τους επιτήδειους, … μάννα εξ ουρανού»: αυτούσια μεταφορά των λόγων ενός τρίτου
• «πραγματικές»: έμφαση
• «επώνυμων»: μεταφορική σημασία της λέξης
• «Η ροή των μη αξιόπιστων …τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα»: αυτούσια μεταφορά των λόγων ενός τρίτου

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 05 - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

α. Να βρεθούν τα δομικά της μέρη και ο τρόπος ανάπτυξής της

Δομικά στοιχεία:

Θ.Π: Ωστόσο, όπως θα φανεί …αξία του παρελθόντος.

Λ-ΣΧ: Η παράδοση δεν πρέπει … μια ανεπτυγμένη κοινωνία.

Κ.Π: Δεν υπάρχει

Τρόπος ανάπτυξης: Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο της Αιτιολόγησης, διότι αιτιολογεί με επιχειρήματα τον πολύτιμο χαρακτήρα της οικογένειας

β. Να αντικατασταθούν οι υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με άλλες ισοδύναμες

πολύτιμη ≈ ανεκτίμητη, ωφέλιμη, σημαντική

εφευρεθεί ≈ ανακαλυφθεί, επινοηθεί

εκλογίκευση ≈ ορθολογικοποίηση, εξορθολογισμός

συμβίωσης ≈ συνύπαρξης

αμοιβαίας ≈ κοινής

πρωτίστως ≈ πρωταρχικά, κυρίως

γ. Να βρεθούν οι τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται η συνοχή μέσα στην παράγραφο

2^η – 1^η : Με τη χρήση της αντωνυμίας «Αυτό» (συμβαίνει)

3^η – 2^η : Με αναφορά σε προηγούμενο νόημα («παράδοση» = «αξία του παρελθόντος»)

• 4^η – 3^η : Με τη διαρθρωτική λέξη «αντίθετα» που δηλώνει αντίθεση
• 5^η – 4^η : Με την επανάληψη της λέξης «εμπιστοσύνης»

δ. «Η παράδοση δεν πρέπει να τοποθετείται υπεράνω της λογικής».

Παράδοση είναι τα πολιτισμικά στοιχεία του παρελθόντος που μεταδίδονται από τις προηγούμενες γενιές στις επόμενες. Από την άποψη αυτή διαθέτουν μια αδιαμφισβήτητη αξία, εφόσον αποτελούν έκφραση και αποθησαύρισμα παλαιότερων εποχών και γενεών. Η αξία τους όμως αυτή δεν αποτελεί θέσφατο ούτε είναι κάτι το αδιαμφισβήτητο. Τα πολιτισμικά στοιχεία που μεταφέρει μπορεί να υπήρξαν κάποτε λειτουργικά, δε σημαίνει όμως ότι μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και σήμερα. Παράδοση δεν είναι ότι μένει, αλλά ότι διαρκεί. Μπορεί λοιπόν να διαθέτει μία συναισθηματική αξία, αλλά αυτό δε την τοποθετεί υπεράνω της λογικής και των αναγκών της πραγματικότητας. Η λογική είναι αυτή που θα καθορίσει τη σημασία και την αναγκαιότητα της οποιασδήποτε παράδοσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο θεσμός της προίκας, ο οποίος μπορεί να αποτέλεσε κάποτε παράγοντα ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, σήμερα όμως, με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών, κρίνεται άδικος, επικίνδυνος και ξεπερασμένος.

Απαντήσεις των ερωτήσεων: Κ. Καρεμφύλλης

Φιλόλογος, Ελληνογαλλική Σχολή Καλαμαρί, Θεσσαλονίκη