Σε σύνδεση τώρα

Έχουμε 19 επισκέπτες συνδεδεμένους
Θεματικές Ενότητες - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

 

Howard Zinn

Από την Ιστορία στην Πράξη

(σελ. 24 – 30)

 

 

»Αυτή η νοοτροπία, ότι αν περάσεις από τις δέουσες διαδικασίες τότε όλα βαίνουν καλώς, είναι βαθιά χαραγμένη, όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά, υποθέτω, και σε μεγάλο τμήμα του κόσμου, ιδιαίτερα σ' εκείνο το τμήμα του κόσμου που μιμείται τις ΗΠΑ σ' αυτό που αποκαλείται δημοκρατία. Έτσι, δημιουργείται μια μεγάλη εξαπάτηση στις Ηνωμένες Πολιτείες και αυτή η εξαπάτηση αρχίζει πολύ νωρίς, με την Αμερικανική Επανάσταση και με τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας κατά της Αγγλίας. Αρχίζει με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και με το Σύνταγμα.

 

Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία συντάχθηκε στην αρχή της Αμερικανικής Επανάστασης, στην αρχή του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, είναι όντως ένα αξιοθαύμαστο μανιφέστο για τη δημοκρατία, διότι λέει ότι η κυβέρνηση δεν είναι υπέρτατη εξουσία, ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να θεοποιείται. Η κυβέρνηση, λέει, εγκαθιδρύεται από το λαό· εγκαθιδρύεται από το λαό για ένα συγκεκριμένο σκοπό και αυτός ο σκοπός είναι να έχουν όλοι ίσο δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας. Και όταν οι κυβερνήσεις δεν εκπληρώνουν αυτή την υποχρέωση, «αποτελεί δικαίωμα του λαού» —έτσι ακριβώς είναι διατυπωμένο στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας— «να αλλάξει ή να καταργήσει αυτή την κυβέρνηση». Ναι, αυτό είναι δημοκρατία, είναι μία πολύ καλή δήλωση δημοκρατίας. Αυτά όμως συνέβησαν στην αρχή της επανάστασης.

 

Στο τέλος της επανάστασης, όταν οι Ηνωμένες Πολι­τείες είχαν πλέον κερδίσει τον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας, υιοθετήθηκε ένα σύνταγμα. Πενήντα πέντε άνθρωποι συναντιούνται στη Φιλαδέλφεια - θα ήταν πιο σωστό να πω «Πενήντα πέντε πλούσιοι λευκοί άντρες συναντιούνται στη Φιλαδέλφεια». Λυπάμαι που το λέω. Θα προτιμούσα να πω ότι στη Φιλαδέλφεια συναντήθηκαν μια αντιπροσωπευτική ομάδα Αμερικανών, ότι υπήρχαν λευκοί και μαύροι και άντρες και γυναίκες και πλούσιοι και εργάτες και Ινδιάνοι, και όλοι αυτοί έφτιαξαν ένα Σύνταγμα. Αλλά όχι! Δεν έγινε έτσι. Ήταν πενήντα πέντε πλούσιοι, λευκοί άντρες. Και παίρνουν εκείνη τη φράση που υπήρχε στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, «στη ζωή, την ελευθερία και την επιδίωξη της ευτυχίας» και την αλλάζουν λίγο και σήμερα στο Σύνταγμα λέει «στη ζωή, την ελευθερία και την περιουσία». Η αλλαγή αυτή είναι ενδεικτική του τι συνέβη στη δημοκρατία, τι συνέβη στις αρχές της δημοκρατίας όπως είχαν διατυπωθεί στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας: η δημοκρατία παραδόθηκε πλέον στους έχοντες περιουσία.

 

Αυτό έγινε φανερό όταν το Σύνταγμα όρισε τις εξουσίες της κυβέρνησης. Είναι μια κυβέρνηση που θεσπίστηκε για να προστατεύει τα συμφέροντα —τι έκπληξη!— των πλούσιων λευκών. Σαν τις κυβερνήσεις που είχαν στηθεί για να προστατεύσουν τα συμφέροντα των γαιοκτημόνων, των κατόχων ομολόγων, εκείνων που επεδίωκαν την εξάπλωση προς τη Δύση, τέτοια είναι η κυβέρνηση που προβλέπει το Σύνταγμα. Μια κυβέρνηση «ισχυρή». Στις Ηνωμένες Πολιτείες μαθαίνεις στο σχολείο ότι πριν από το Σύνταγμα οι κυβερνήσεις ήταν αδύναμες, ότι 13 πολιτείες είχαν αποσχιστεί από την Αγγλία αλλά η εθνική κυβέρνηση ήταν αδύναμη και στη συνέχεια το Σύνταγμα θέσπισε μια ισχυρή εθνική κυβέρνηση, οπότε έπρεπε όλοι να χαιρόμαστε που το Σύνταγμα θέσπισε μια ισχυρή εθνική κυβέρνηση, μια κυβέρνηση που μπορούσε να κάνει στρατολόγηση και να επιβάλει φόρους.

 

Υπήρχε μάλιστα κι ένας άμεσος λόγος για να θεσπιστεί μία ισχυρή κεντρική κυβέρνηση: τη χρονιά πριν την συνταγματική συνέλευση, πριν υιοθετηθεί το Σύνταγμα, το 1786, έγιναν εξεγέρσεις στη δυτική Μασαχουσέτη και σε άλλες πολιτείες. Εξεγέρσεις αγροτών, μικροκαλλιεργητών, πολλοί από τους οποίους ήταν βετεράνοι του επαναστατικού πολέμου· είχαν πολεμήσει στον πόλεμο για την ανεξαρτησία αλλά φυσικά είχαν τη μοίρα όλων των βετεράνων. Πολέμησαν για την ελευθερία, για τη δημοκρατία, και ύστερα, όταν μετά τον πόλεμο γύρισαν στα σπίτια τους, ανακάλυψαν ότι αυτή η ελευθερία, αυτή η δημοκρατία, δεν ήταν γι' αυτούς. Τη χρονιά πριν θεσπιστεί το Σύνταγμα, οι αγρότες στη Μασαχουσέτη και σ' άλλα μέρη εξεγείρονται. Είναι πολλές χιλιάδες. Συγκεντρώνονται, μιλούν για τη δράση των πολιτών, περικυκλώνουν τα δικαστήρια τα οποία τους έχουν κατάσχει τις φάρμες επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τους φόρους - υψηλούς φόρους που τους επιβάλλουν οι πλούσιοι, οι οποίοι ελέγχουν την πολιτειακή βουλή. Πηγαίνουν λοιπόν στα δικαστήρια και τα περικυκλώνουν και δεν επιτρέπουν να τους πάρουν τα σπίτια.

 

Τελικά αυτές οι εξεγέρσεις καταστέλλονται από το στρατό που στέλνει στις εξεγερμένες περιοχές η κυβέρνηση, η εθνική κυβέρνηση και οι πολιτειακές κυβερνήσεις. Αλλά οι εξεγέρσεις φοβίζουν τους Πατέρες του Έθνους - έτσι αποκαλούμε τους 55 άντρες που συγκεντρώθηκαν στη Φιλαδέλφεια για να συντάξουν το Σύνταγμα: «Πατέρες του Έθνους», που είναι μια πολύ ωραία έκφραση, σαν να είμαστε όλοι παιδιά τους και, φυσικά, πρέπει να υπακούμε στους πατέρες μας. Οι Πατέρες του Έθνους, λοιπόν, θορυβούνται από αυτές τις εξεγέρσεις και ανταλλάσσουν επιστολές - διάβασα μερικές από αυτές, στα κρυφά βέβαια, που αναφέρονταν στις εξεγέρσεις: «Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να συμβεί αυτό, είναι λάθος. Αυτοί οι άνθρωποι», λέει ένας αξιωματούχος σε επιστολή του προς τον Τζορτζ Ουάσινγκτον, «νομίζουν ότι, επειδή πολέμησαν στην επανάσταση, δικαιούνται ίσο μερίδιο στον πλούτο της χώρας». Οι Πατέρες του Έθνους αναστατώνονται από αυτές τις εξεγέρσεις και θεσπίζουν μια κυβέρνηση αρκετά ισχυρή για να τις αντιμετωπίσει και να τις καταστείλει. Και βλέπετε τα αποτελέσματα. Το σύστημα διακυβέρνησης που θεσπίζει το Σύνταγμα έχει όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες. Εκτός όμως από διαδικασίες έχει εκλογές, έχει αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, έχει νομοθετικό σώμα, έχει πρόεδρο — ο οποίος βέβαια δεν εκλέγεται ακριβώς από το λαό, αλλά σύντομα θα γίνει κι αυτό. Έχουμε λοιπόν τους θεσμούς της δημοκρατίας, έχουμε τις νόμιμες διαδικασίες, θα προσθέσουμε στο Σύνταγμα μία Χάρτα Δικαιωμάτων που θα μιλάει για ελευθερία του λόγου και για το δικαίωμα να δικάζεσαι από ενόρκους και το δικαίωμα να έχεις νομική εκπροσώπηση, οπότε αυτό είναι δημοκρατία.

 

Φυσικά δεν εξελίχθηκαν έτσι τα πράγματα στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά την Επανάσταση, δεν είναι αυτή η πραγματικότητα των ΗΠΑ από τότε μέχρι σήμερα, επειδή την περίοδο ανάμεσα στην Επανάσταση και στο Σύνταγμα δεν υπήρχε μια κυβέρνηση από και για όλο το λαό, όπως έλεγε ο Λίνκολν. Όχι! Όπως είπε μια γυναίκα που ήταν ηγετική μορφή του αγροτικού κινήματος στα τέλη του 19ου αιώνα, «αυτό που έχουμε σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μια κυβέρνηση από τη Γουόλ Στριτ, για τη Γουόλ Στριτ, της Γουόλ Στριτ». Και, όντως, έτσι ήταν: η νομοθεσία που ψήφισε το Κογκρέσο ήδη από τα χρόνια του Αλεξάντερ Χάμιλτον —του πρώτου υπουργού Οικονομικών της χώρας- μέχρι και τις μέρες μας, είναι νόμοι που ευνοούν τους πλούσιους. Οι φορολογικοί νόμοι, οι επιδοτήσεις στις εταιρείες, αυτή υπήρξε η νομοθετική ιστορία της κυβέρνησης από τη Γουόλ Στριτ, για τη Γουόλ Στριτ, της Γουόλ Στριτ. Ακόμα και όταν γίνονται τροποποιήσεις στο Σύνταγμα, υποτίθεται προς όφελος της δημοκρατίας, στρεβλώνονται. Τι εννοώ; Σ' αυτό που αποκαλούμε «Χάρτα των Δικαιωμάτων», η 1η Τροποποίηση εγγυάται την ελευθερία του λόγου. Λίγα χρόνια μετά την έγκριση της Τροποποίησης, η οποία λέει ότι το Κογκρέσο δεν θα θεσμοθετήσει νόμους που παρεμποδίζουν την ελευθερία του λόγου, το Κογκρέσο ψηφίζει ένα νόμο που παρεμποδίζει την ελευθερία του λόγου και άνθρωποι πάνε στη φυλακή επειδή εκφράστηκαν εναντίον της κυβέρνησης».

 

 

Howard Zinn, Από την Ιστορία στην Πράξη, σελ. 24 – 30, Μετάφραση Άρη Λασκαράτου, Εκδόσεις Αιώρα, Αθήνα 2009