|
Παντελής Μπουκάλας Το βιβλίο και το σαράκι της ανάγνωσης... «...Ένα σαράκι είναι και το διάβασμα. Ένα σκουλήκι. Μια φορά στο τόσο φτάνεις αυτοπιεζόμενος να πιστεύεις πως είναι νόσος μεταδοτική. Ελπίζεις τότε ότι η εκπαίδευση μπορεί, όπως οφείλει, να δημιουργήσει νέους, ανθεκτικούς αναγνώστες (αλλά πώς γίνεται να οδηγήσει στην αναζήτηση της απόλαυσης η ανάγκη και το άγχος των βαθμών;). Ή, πάλι, κάνεις την παραχώρηση να ελπίσεις ότι και με Χάρι Πότερ να ξεκινήσει ένα παιδί, και με Νταν Μπράουν ή Πάολο Κοέλιο ο ενήλικος, με κάποιο από τα οικουμενικά μπεστ σέλερ δηλαδή, είναι πιθανό να "κολλήσει"· αλλά οι στατιστικές, και, πριν από αυτές, οι κουβέντες που κάνεις με φίλους και γνωστούς, δεν επαληθεύουν την προσδοκία σου.
Οι "περιπέτειες" που διαβάζουν τα παιδιά αναμένοντας όλο αγωνία την κινηματογραφική τους "μετάπλαση", μπορεί να έχουν ήρωες μάγους, δεν φαίνεται ωστόσο να υπερασπίζουν τη μαγεία της ανάγνωσης. Ο Αμερικανός κριτικός και θεωρητικός της λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ πάντως επιμένει πως δεν τις διαβάζουν, απλώς τις σκανάρουν.
Με το μάτι διαβάζουμε βέβαια και με το μάτι επίσης "σκανάρουμε" τις σελίδες. Αλλά δεν είναι ίδιο το βλέμμα· υπάρχει ήδη μια πρώτη ουσιώδης διαφορά στον τρόπο, στη μέθοδο, και μια δεύτερη στη σχέση με τον χρόνο: Το διάβασμα, μια τέχνη που δεν της λείπουν οι αναλογίες με την τέχνη της γραφής, είναι ένα πέρασμα, μας το βεβαιώνει αυτό το ρήμα "διαβάζω" με την καταγωγική του σημασία, "περνάω μέσα από". Είναι μια κίνηση προς τα μέσα που θέλει τον αργό ρυθμό της, θέλει τα "στάσιμά" της και τις επιστροφές της.
Όταν διαβάζεις, και μάλιστα κάτι που σε συγκινεί και σε γοητεύει, δεν θέλεις να τελειώσει ποτέ το βιβλίο· όταν σκανάρεις όμως έχεις πετάξει ήδη στη μεθεπόμενη σελίδα, εκεί όπου ξαναβλέπεις τις κεραίες των διαλόγων για τις οποίες κυρίως ενδιαφέρεσαι, χωρίς οι δύο αμέσως προηγούμενες σελίδες να έχουν περάσει κάτω από τον αμφιβληστροειδή για να τυπωθούν βαθύτερα (...)
Το 2004 το 65,8% των Ελλήνων, κατά δήλωσή του, δεν διάβασε ούτε ένα βιβλίο. Παρατηρείται μάλιστα από χρόνο σε χρόνο μια σαφέστατη διεύρυνση της κατηγορίας που δεν διαβάζει τίποτε, με κυριότερο εξηγητικό ισχυρισμό (απολύτως πιστευτό, αν σκεφτούμε πως μας αναλώνει το καθημερινό μας κυνήγι, παραδίδοντάς μας ημιναρκωμένους στην τηλεόραση) την "έλλειψη χρόνου".
Μαζί με όσους "δεν προλαβαίνουν" είναι και όσοι έχουν την πολυτέλεια του χρόνου, αγοράζουν βιβλία αλλά δεν τα ανοίγουν. "Απαίδευτον και πολλά βιβλία ωνούμενον", σαν εκείνον που περιποιήθηκε δεόντως ο σατιρικός οίστρος του Λουκιανού, μπορούμε να βρούμε και στις μέρες μας»... Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή, 11/12/05 http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_11/12/2005_166233 Αναδημοσίευση: e-keimena.gr
|
